HÜMBƏT QULİYEV: 

Həqiqət və yalan (pritça)

Bir şəhərə çathaçatda həqiqət cılız bir yalanla rastlaşır. Söhbətləşirlər. Məlum olur ki, hər ikisi bir həftə bu şəhərdə olacaqlar və sonra ikisi də başqa şəhərə getməyi düşünürlər.

Qərara gəlirlər ki, bir həftədən sonra şəhərin çıxışında görüşüb təəssüratları ilə bölüşsünlər.

Şəhərə girəndən sonra hərəsi bir küçə ilə gedir.

Bir həftədən sonra həqiqət şəhərin çıxışında yalanı gözləməyə başlayır. Bir azdan həqiqətin yanında çox iri cüssəli, bahalı libasda biri peyda olur. Həqiqət ona fikir vermir.

Bir azdan o varlı insan əli ilə həqiqətin çiyninə toxunub deyir:- Tanımadın məni, mənəm də,bir həftə bundan qabaq görüşmüşdük, burada görüşməyi də vədələşmişdik.

Həqiqət diqqətlə baxıb qarşısındakının görüşdüyü yalan olduğunu başa düşür və təəccüblə soruşur:- Sən ki cılız bir yalan idin, necə oldu ki, cəmi bir həftə ərzində belə iriləşdin, varlandın?

- Biz yalanların işi insanlıq yaranandan qurulub. İnsanlar bizi dildən- dilə ötürə- ötürə şişirdirlər və biz iriləşirik.

Olduğumuz yerlər də saraylar və malikanələrdir. Dövlətli insanlar, məmurlar, mənsəb sahibləri bizi hörmətlə qarşılayır, bir- birindən gözəl libaslara geyindirirlər.

Sən isə, həqiqət, heç dəyişməmisən, elə olduğun halda və görkəmdəsən.

Yəqin qaldığın yer də ya karvansara, ya da kasıb daxmaları olub.

Bilirəm ki, səni saraylara yaxın qoymurlar, hamı səndən uzaq durmağa çalışır, sənə qulaq asanlar isə bikefləşirlər.

Gəl sən də mənə qoşul, birlikdə dünyanı gəzək, şad- xürrəm yaşayıb, kef çəkək.

Həqiqət bir az susandan sonra yalana baxıb deyir:- Əlbəttə ki, sənin yaşayışın gözəldir. Gördüyün var dövlət, eşitdiyin gülüş və qəhqəhələrdir, yediyin dadlı təamlar, içdiyin məstedicilərdir.

Amma sən mənə ürəyində gəzdirdiyin iztirablardan, səni hər gecə yuxudan ayıldan səksəkələrdən, sabaha ümidsizliklərindən də danış.

Gəl mənə hər gün üstünün açılacağı qorxularından söylə.

Görünən uğurların da səhrada müvəqqəti yaranan və sonra mütləq yox olan gözəl ilğım kimidir.

Sənin çölün qəşəng görünsə də, için çürükdür və bir gün içini qurd yemiş yekə gövdəli ağac kimi yerə çırpılıb yenidən xırda cılız yalana çevriləcəksən. O zaman insanlar sənin əsil simanı görəcəklər.

Mənimlə dostluq edənlər az olsalar da, qəlbən və mənən təmiz insanlardır və məni görməyə və qulaq asmağa həmişə şaddırlar. Onlarla quru çörəyi də mən böyük iştah və sevinclə yeyirəm. Vicdanım rahat, yuxum şirin, gələcəyimə də həmişə nikbinəm.

Həqiqət bunları deyib yoluna tək davam edir.

Yalan gedən həqiqətin arxasınca baxdı. Həqiqət uzaqlaşdıqca, kiçilmək əvəzinə daha da böyüyür, yüksəlir, ucalırdı…

Hümbət Həsənoğlu.