Qarpızı çox yemək mümkündürmü və niyə zərərlidir? Bilməyə dəyər!

Qarpız A və C vitaminlərinin, eləcə də ürək-damar sağlamlığına faydaları ilə tanınan antioksidant likopenin əla mənbəyidir. Bununla belə, istənilən məhsulu həddindən artıq yemək arzuolunmaz yan təsirlərə səbəb ola bilər. Nəyi nəzərə almaq lazımdır. Həddindən artıq qarpız yemək, tərkibindəki yüksək FODMAP səbəbiylə qarında narahatlıq, şişkinlik, qaz və ishala səbəb ola bilər. FODMAP ya həzm olunmayan, ya da nazik bağırsaqda yavaş-yavaş əmilən qısa zəncirli fermentləşdirilə bilən karbohidratlar qrupunun qısaltmasıdır. Bunlara oliqosakaridlər, disakaridlər, monosaxaridlər və poliollar daxildir. Dietoloqlar adətən irritabl bağırsaq sindromu (IBS) olan insanlar üçün aşağı FODMAP pəhrizləri təyin edirlər. 

Qarpız yüksək glisemik indeksə (GI) malikdir. Buna görə də, qarpızı həddindən artıq yemək qan şəkərinizi yüksəldə bilər, şəkərli diabetiniz varsa, yadda saxlamağınız lazım olan bir şeydir. Qidanın GI 2 saat ərzində qan şəkərinə təsirini ölçür. Aşağı GI qidalar 55-dən aşağı, orta GI qidalar 56-69, yüksək glisemik qidalar isə 70-dən yuxarıdır. Qarpızların glisemik indeksi 72-80-dir.

Bu nadir haldır. Bir araşdırmada çoxlu qarpız yemək karotinemiyanın bir variantı olan likopenemiya adlanan sarı-narıncı dəri rənginin dəyişməsi ilə əlaqələndirilə bilər. Qarpızın tərkibindəki likopen həm antioksidant, həm də piqmentdir və qarpız və digər meyvə və tərəvəzlərin xarakterik qırmızı rəngindən məsuldur. Həddindən artıq istehlak edildikdə, likopen dərinin xarici təbəqələrində toplana və piqmentasiyanı dəyişə bilər. Xoşbəxtlikdən, likopenemiya nadir, tamamilə geri dönə bilən bir vəziyyətdir. 

Qarpızı həddindən artıq yemək gözlənilməz yan təsirlərə səbəb ola bilər. Bununla belə, çoxlu əsassız miflər var. Məsələn, qarpızın həddindən artıq yeyilməsinin ürək problemlərinə və həddindən artıq nəmlənməyə səbəb ola biləcəyi iddia edilib ki, bu da elm tərəfindən dəstəklənmir. Üstəlik, qarpızın tərkibindəki kaliumun hiperkalemiyaya - yavaş ürək döyüntüsünə, aşağı qan təzyiqinə, əzələ zəifliyinə və nizamsız ürək döyüntüsünə səbəb ola biləcəyinə dair şübhəli iddialar var.

Nəzərə almağa dəyər: Gündə istehlak etməli olduğunuz tövsiyə olunan kalium miqdarını aşmaq üçün bütöv bir qarpız yeməli olacaqsınız.
Həmçinin, bəziləri qarpızların həddindən artıq yeyilməsi, qanda elektrolitləri sulandıra bilən maye balansının pozulması səbəbindən həddindən artıq nəmlənmə təhlükəsini qeyd etdilər: qarpızların 92% -i sudur. Ancaq bu iddianı dəstəkləyən heç bir araşdırma yoxdur.