Hümbət Quliyev: 

İstiotlu yeməklər haqqında (esse)

Bir çox ölkələrdə, xüsusən də cənub və şərq ölkələrində yeməklərə çoxlu istiot tərkibli ədviyyatlar vururlar.

Şəxsən, Türkiyədə, Çində, Tailandda, elə qonşu Gürcüstanda bunun dəfələrlə şahidi olmuşam.

Elə şahidliyimdən doğan bəzi qeydlərim:

- Sadaladığım ölkələr isti ölkələr olduğundan qidalar tez xarab olur. İstiot və bu tərkibli bitkilər antiseptik təsirə malikdir və qidalar nisbətən uzun müddət xarab olmadan qala bilir.

- Bu ölkələrdəki insanların qidaları hər gün eyni və əsasən də bitki mənşəlisidir; düyü, un, tərəvəzlər və s.

Bu kimi yeknəsək yeməkləri dada gətirmək üçün istiot və duzdan çox istifadə edirlər. Duz həm də isti iqlimlərdə suyu bədəndə saxlayır və tərlə çıxan duzu da kompensasiya edir.

- İstiotlu yemək ağızda termoreseptoları güclü qıcıqlandırdığından, bədən tərləyir. Tərləmək bədəni soyudur bu da isti iqlimdə yaşayanlar üçün məqbuldur.

- Bu ölkələrdə uşaqlıqdan çox istiotlu yeməklər yediklərindən insanlarda dad sterotipi acı formalaşıb və digər, istiotsuz qidalar onlara dadsız gəlir.

5. İstiot mədə divarını qıcıqlandırdığından mədə şirəsi çox ifraz olunur, bu iştahı artırır, həzmi yaxşılaşdırır. Eyni zamanda bol mədə şirəsində çox xəstəliktörədicilər məhv olurlar.

İndi bir sual yaranır, biz də istiotdan bol istifadə edəkmi?

Əvvəla, artıq hər evdə soyuducu var və qidaların saxlanması problemi yoxdur.

İkincisi, 11 iqlim qurşağının 9- nu özündə daşıyan Azərbaycanımızda böyük qida və bundan doğan dad zənginliyi var.

İstiotdan çox istifadə yeməyin dadını hiss etməyə imkan vermir və bunula biz özümüzü çox dadlardan məhrum edərdik.

Çoxlarımızın mədəsi də belə ekstrimallığa sadəcə vərdiş etməyib, daha mədəsində problem olanları demirəm.

Mən yeməkdə olan inqredientlərin tam dadını hiss etməyin tərəfdarıyam. İştah və mədə şirəsini artırmaq baxımından yeməyə azacıq istiot vurmağı təqdir edirəm,

dad reseptorlarını ehtiraslandırmaq üçün onlara azacıq "od" qoymağın da tərəfdarıyam.

İnsan, hər işdə olduğu kimi bu məsələdə də qədər gözləməyi unutmasa, nəinki ləzzətlə, həm də çox yaşayar…

Hümbət Həsənoğlu