Hümbət Quliyev: 

Depressiya haqqında (esse)

Allah bizi yaradanda , yaratdigi mühütə, yəni yaşadığımız yer kürəsinin parametrlərinə uyğun yaradıb. Məsələn, təbiətdə ele bir işıq mənbəyi yoxdur ki, ona baxan kimi gözümüz kor olsun, günəşi də belə Yaradan yerdən məqbul məsafədə saxlayır. Yer kürəsində elə bir səs mənbəyi yoxdur ki, o səsdən kar ola bilək. Ciyərlərimiz də məhz bu yer planetində olan havaya hesablanıb. Belə misalları siz də çox çəkə bilərsiniz. Amma insan özü elə süni işıq mənbəy düzəldə bilər ki, baxan insan anında kor olar. Insan elə səs mənbəyi yaradar ki, qulaq asan o saat kar olar.

Eyni zamanda, Allah təbiəti də bizdən qorumaq ücün insanin fiziki və psixoloji imkanlarını məhdudlaşdırıb.

Məsələn, biz hamımız dəqiq bilirik ki, yalın əllə heç bir insan on tonluq yükü qaldira bilməz. Əminik ki, heç bir insan yalın ayaqla 100 metr uzunluğa tullana biməz, buna insanın sümük- əzələ sistemi hesablanmayib.

Bu səbəbdən kiminsə on tonluq yükü qaldırmağa cəhdini ən azı sadəlövhük kimi qəbul edərik.

İnsanlar bilməlidirlər ki, insan psixologiyasının da bəlli dözə biləcəyi sərhədləri var. Təəssüf ki, fiziki parametrlərin məhdudiyyətlərini görən insan, öz psixoloji çərçivələrini görmür və çox vaxt ağır “psixoloji yükün” altına girir.

Bu yükləmə uzun müddət davam edirse, beyin özünü ifrat gərginlikdən xilas etmek ücün səbəbkarı

“ depresiyaya” salır. Daha ağır hallarda beyin insanı intihara belə sürükləyə bilər, beyin bunu özünün yeganə xilas yolu kimi görür.

Nə etməli? Daha doğrusu, necə olmalı?

Insan öz həyatını, arzu ve istəklərini öz mövcud çərçivələrinə uyğun qurmalidir: Sadədən mürəkkəbə, xırdadan, iriyə. İngilislər demiş, addım- addım.

Bilirsiniz niyə insan qaşıqla yeyir? Cünkü, qaşıq agızın ölcüsü boydadır. Sən çömçəni agzına aparsan da bele, boğazından bir qaşıq qədər keçəcək. Insan digər hallarda da öz qaşıq ölçüsünü tapsa, xoşbəxt yaşayar. Eyni zamanda yanlış dəyərlər də insanları çaşdırır. Təəssüf ki, çoxları uğuru villada, bahalı maşında, böyük bank hesablarında görür və bunların olmamasını şəxsi ugursuzluğu kimi qəbul edir. Bunlara görə əlbəttə, çalışmağa cəhd etmək olar, amma bunlara görə canı fəda etmək olmaz.

Çalışmaq və olanlara şükr etmək ən optimal insan yoludur. Mütləq sevinməyə səbəb tapmaq gərəkdir. Ətrafımlz səbəblərlə doludur. Günəşə, çiçəyə, serin mehə, xoş baxışa…

Əbədi həqiqətlərimiz də var axı.

Halal quru çörəyin ləzzətini, haram milyonlar verməyəcək, nə bu, nə də o dünyada.

İnsan ona verilən qədəri görə bilməli və o qədər çərçivəsində öz həyatını depressiyasız yaşaya bilməlidir…

Hümbət Həsənoğlu