HÜMBƏT QULİYEV:

Soyudulmuş içkilər haqqında (esse)

Hər bir azərbaycanlı ya özü danışıb, ya da belə bir söhbət eşidib:

" Bizim kənddə bir bulaq var, bir cəmdəyi yeyəndən sonra o bulaqdan bir stəkan su içirsən, təzədən acırsan və oturub təzədən yeyirsən…

O nə " möcüzəli” sudur ki, əti( kababı) əridir? Təbii ki, heç bir su əti əridə bilməz! Bunu bilmək ücün yeyəcəyiniz əti bulaq suyunun içinə qoymağınız kifayət edər. Bir ay keçsə də ətə heç nə olmayacaq. Bəs bu " fokusun" səbəbi nədir? Niyə soyuq bulaq suyunu içəndən sonra insan yemiş olsa da tez acır?

İş ondadır ki, mədə qida ilə dolduqda onun divarları genişlənmədən dartılır. Mədənin divarında olan mexanoreseptorlar bu dartılmadan qıcıqlanır və

beyinin xüsusi mərkəzinə impuls göndərir ki, mədə dolub. Buna uyğun “toxluq hissi” yaranır və insan əlini süfrədən çəkir. Belə məqamda soyuq su içənin mədə divarları soyuqdan keyləşir və beyin mədənin dolması haqda impuls almır. Beyin mərkəzi “düşünür” ki, mədə boşdur və aclıq hissini ortaya qoyur.

Bunları niyə yazıram? Bu gün bir daha şahidi oldum ki, bir çox restoranlar və xüsusən fast- food yemək mərkəzləri bu sadə fizioloji mexanizmdən istifadə edib çoxlu pullar qazanırlar! Necə? Çox sadə! Onlar müştərilərə çox ucuz qiymətə buzlu sular və "sərinlişdirici" içkilər paylayırlar! Nəticədə mədə divarı keyləşir, toxluq hissi yaranmır və sifarişlər artır, əlavə pullar qazanılır. Böyüklərlə yanaşı uşaqlar da bu

" fokusun" qurbanları olurlar! Sağlamlıq üçün həddən artıq ziyanlıdır bu.

Çinlilər heç vaxt soyuq su içməzlər, yalnız isti. Ən az mədə- bağırsaq xəstəlikləri də onlardadır. Amerika buzlu su içənlərin məkanıdır və ən çox artıq çəkili insanlar da oradadır.

Səbəb də mədəni soyuq su ilə “aldadıb” izafi yeməkləridir.

Dostlar, restoran və fast- food yeməkxanalarında ( hətta ən məşhurlarında) olanda mənim bu statusumu yadınıza salın. Yay gəlib, bulaqbaşı istirahətlərdə də bunu yaddan çıxartmayın!

Hümbət Həsənoğlu