XAQANİ CƏFƏRLİ: 

Kahinliyin qalib gəldiyi məmləkət

Siyasi təhlilçilər, politoloqlar siyasi proseslərə elm araşdırmalar, statistik məlumatlar və rəy sorğularının təhlilləri əsasında fikir bildirirlər. Bu elmi yanaşmadır. Türkiyədəki 14 may seçkiləri ilə bağlı bu ölkədəki etimadlı rəy araşdırma mərkəzləri arasında yer alan 23 qurumdan 14-ü seçkinin ilk turda bitəcəyini, 9-u isə prezident seçkilərinin qalibinin ikinci turda müəyyən olunacağını bildirirmişdi.  
Seçkinin ilk turda bitəcəyi qənaətində olan 14 şirkətin əksər hissəsi müxalifətin namizədi Kemal Kılıçdaroğlunun qalib gələcəyini bildirirdi. 
Türkiye Raporu seçkidən iki gün önce, 12 mayda keçirdiyi rəy sorğusunun nəticələrinə görə Kılıçdaroğlu ilk turda seçicilərin 50.5 faiz səsini alıb qalib gəlməliydi. 
MAK Araşdırmanın 7 mayda keçirdiyi rəy sorğusuna görə Kılıçdaroğlu səslərin 50.9-nin dəstəyini alaraq birinci turda qalib olacağını bildirmişdi. 
Avrasya Araşdırmanın rəy sorğularına görə Kılıçdaroğlunun qazanacağı səs 51.3 faiz, Ərdoğanın səsi 44.2 faiz təşkil edə bilərdi. 
ALF Araşdırmanın rəy sorğusuna görə Kılıçdaroğlunun 51.2 faiz, Ərdoğanın isə 44.7 faiz səs qazanacağı açıqlamışdı. 
Metropoll Araşdırmanın 10-11 mayda keçirdiyi rəy sorğuusna görə, Kılıçdaroğlu ilk turda 49.1, Ərdoğan  isə 46.9  faiz alacağı ehtimal olunmuşdu.  
Aksoy Araşdırmanın 1 mayda yayımladığı rəy sorğusunun nəticələrinə görə, Kılıçdaroğlu ilk turda 47.3 faiz, Ərdoğanın isə 41.9 səs qazana bilərdi. 
SAROS Araşdırmanın  9 mayda açıqladığı rəy sorğusuna görə Kılıçdaroğlu 49.96 faiz, Ərdoğan isə 44.48 faiz qazanmalı idi. 
KONDA-nın rəy sorğusuna görə Kılıçdaroğlu 49.3 faiz, Ərdoğan isə 43.7 faiz qazanacağı ehtimal edilirdi. 
AREA Araşdırmanın 10 mayda açıqladığı rəy sorğusuna görə, Kılıçdaroğlu 49.1 faiz, Ərdoğan isə 46.1 faiz seçicinin dəstəyini qazanacağı proqnozlaşdırılmışdı,
Gezici Araşdırmanın 12 mayda açıqladığı rəy sorğusuna görə Kılıçdaroğlu 46.9 faiz, Ərdoğan isə 45.9 faiz səs qazanacağı ehtima edilirdi. 
Ən əsası 2018-ci il seçkilərini ən dəqiq müəyyən etmiş ORC Araşdırmanın 10 mayda yaydığı rəy sorğusu nəticələrinə görə, Kılıçdaroğlu 51.7 faiz, Ərdoğan 44 faiz səs qazanacağı gözlənilirdi. Türkiyədəki seçkiləri dəyərləndirən çox böyük əksəriyyət təhlilçilər daha etimadlı hesab etdikləri ORC, KONDA, MAK, Metropoll və Aksoyun araşdırmalarına istinad edirdilər. 
Əlbətdə, rəy öyrənmə mərkəzləri arasında prezident Rəcəb Tayyip Ərdoğanın qalib gələcəyini ehtimal edənlər də vardı. GENAR Araşdırmanın rəy sorğusuna görə Ərdoğan 53.3 faiz, Kılıçdaroğlu 44.6 faiz səs qazanmalı idi. 
HBS Araşdırma isə Ərdoğanın 46.3 faiz, Kılıçdaroğlunun isə 45.8 faiz səs qazancağını ehtimal edirdi. 
14 mayda keçirilən seçkiləri dəqiqliyə ən yaxın müəyyən etmiş  SONAR Araşdırmanın rəy sorğusuna görə Ərdoğan 48.8 faiz, Kılıçdaroğlu isə 44.1 faiz seçicinin dəstəyini qazanmalı idi.  
Türkiyədəki seçkiləri dəyərləndirərkən böyük əksəriyyət kimi mən də əsasən ORC, KONDA, MAK, Metropoll və Aksoyun araşdırmalarını əsas götürürdüm. Türkiyənin keçirdiyi dərin sosial-iqtisadi böhranı, hüquqsuzluğun və ədalətsizliyin tuğyan eləməsi kimi cəmiyyətin rəyinə güclü təsir edən amilləri də nüfuzlu araşdırma mərkəzlərinin qənaətlərinə əlavə edəndə Kılıçdaroğlunun qələbəsi daha real görünürdü. Belə bir vəziyyətdə araşdırma mərkəzlərinin rəy sorğularını nəzərə almadan Ərdoğanın qalib gəlməsini bəyan etmək kahinlik olardı. Təəssüf ki, biz kahinliyin qalib gəldiyi çoğrafiyada yaşayırıq.